ทำไม OSA ทำให้ตื่นนอนกลางดึกมาปัสสาวะบ่อย?

โรคหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Obstructive Sleep Apnea: OSA) เป็นภาวะที่กล้ามเนื้อบริเวณลำคอหย่อนตัวมากเกินไประหว่างนอนหลับ ทำให้ทางเดินหายใจตีบหรือปิดชั่วคราว ส่งผลให้เกิดการหยุดหายใจซ้ำ ๆ ตลอดคืน ร่างกายจึงเข้าสู่ภาวะ “สมองตื่นตัว” หรือ “สะดุ้งตื่น” และ เข้าสู่การนอนหลับที่ไม่ลึก เพื่อเปิดทางเดินหายใจให้สามารถหายใจได้อีกครั้งอีกครั้ง

นอกจากอาการนอนกรน เสียงสะดุ้งหายใจ หรือความง่วงตอนกลางวันแล้ว ผู้ป่วย OSA จำนวนไม่น้อยยังมี อาการปัสสาวะบ่อยกลางดึก (Nocturia) ซึ่งสร้างความรบกวนคุณภาพการนอนหลับมากขึ้นอีกด้วย

กลไกที่ทำให้ OSA เชื่อมโยงกับการปัสสาวะบ่อยกลางดึก
1. แรงดันลบในช่องอก (Negative Intrathoracic Pressure)
เมื่อทางเดินหายใจปิด ร่างกายพยายามเบ่งหายใจ ทำให้เกิดแรงดันลบสูงในช่องอก หัวใจโดยเฉพาะ เอเตรียม (Atria) ถูกยืดออก ส่งผลให้ร่างกายหลั่ง ฮอร์โมน Atrial Natriuretic Peptide (ANP) มากขึ้น
*ANP มีหน้าที่ขับโซเดียมและน้ำออกจากร่างกาย → ไตผลิตปัสสาวะมากขึ้น → ต้องลุกไปเข้าห้องน้ำกลางดึก

2. ออกซิเจนในเลือดต่ำ (Intermittent Hypoxia)
ระหว่างหยุดหายใจ ระดับออกซิเจนลดลง หัวใจและไตทำงานผิดปกติ กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติให้หัวใจเต้นแรงขึ้น → เพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปที่ไต → กระตุ้นการสร้างปัสสาวะ

3. การสะดุ้งตื่นซ้ำ ๆ (Sleep Fragmentation)
เมื่อสมองถูกปลุกให้ตื่น ร่างกายจะไวต่อสัญญาณจากกระเพาะปัสสาวะมากขึ้น แม้ปริมาณปัสสาวะจะไม่มาก ก็ทำให้รู้สึกอยากลุกไปเข้าห้องน้ำ

ผลกระทบของการปัสสาวะบ่อยกลางดึกในผู้ป่วย OSA

• คุณภาพการนอนลดลง ตื่นบ่อย หลับไม่ลึก → ง่วงกลางวัน อ่อนเพลีย
• เสี่ยงต่ออุบัติเหตุ โดยเฉพาะการขับรถหรือต้องทำงานที่ใช้สมาธิสูง
• สุขภาพไตและหัวใจ แย่ลงในระยะยาว เพราะภาวะหยุดหายใจสัมพันธ์กับความดันโลหิตสูง หัวใจโต และหัวใจล้มเหลว

แนวทางแก้ไข

• ตรวจวินิจฉัย OSA อย่างจริงจัง ด้วยการตรวจการนอนหลับ (Polysomnography หรือ Home Sleep Test)
• การรักษาด้วย CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) ช่วยเปิดทางเดินหายใจ ลดการหยุดหายใจ → ลดการหลั่ง ANP และลดอาการปัสสาวะบ่อยได้ชัดเจน
• ปรับพฤติกรรม เช่น ลดน้ำหนัก งดแอลกอฮอล์และยานอนหลับ จัดท่านอนตะแคง
• ตรวจโรคร่วม เช่น ต่อมลูกหมากโต เบาหวาน หรือภาวะหัวใจ ที่อาจทำให้ปัสสาวะบ่อยร่วมด้วย

OSA ไม่ได้ทำให้แค่กรนหรือหยุดหายใจ แต่ยังเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ตื่นมาปัสสาวะบ่อยกลางดึก เนื่องจากฮอร์โมน ANP และผลต่อระบบหัวใจ-ไต การรักษา OSA โดยเฉพาะการใช้ CPAP สามารถช่วยลดอาการนี้ได้อย่างมาก ทำให้การนอนหลับมีคุณภาพขึ้น และลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังอื่น ๆ

รีวิวลูกค้า