- หรือรถเข็นไฟฟ้า คืออุปกรณ์เครื่องใช้เพื่ออำนวยความสะดวกในการเคลื่อนไหวสำหรับผู้พิการ ผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุ มีลักษณะเป็นเก้าอี้เคลื่อนที่โดยการบังคับผ่านไฟฟ้า
ประโยชน์ของวีลแชร์ไฟฟ้า
- วีลแชร์ไฟฟ้ามีความจำเป็นในการส่งเสริมให้มีสุขภาวะที่ดี ทั้งด้านสุขภาพ สังคมและเศรษฐกิจ เพราะการเคลื่อนที่เป็นการเปิดโอกาสให้สามารถเข้าถึงสังคมภายนอกได้ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการไปเรียน ไปทำงาน เข้าร่วมกิจกรรมวัฒนธรรม เข้าถึงบริการต่างๆ
- ทำให้รู้สึกว่าตัวเองไม่เป็นภาระคนอื่น รู้สึกมีคุณค่าในตัวเองมากขึ้น
- วีลแชร์ไฟฟ้าจะทำให้รู้สึกเป็นอิสระ ควบคุมชีวิตได้ง่ายมากขึ้น
- ปัจจุบันมีให้เลือกใช้งานหลายรุ่นหลายแบบเพื่อตรงกับความต้องการมากยิ่งขึ้น
วีลแชร์ไฟฟ้าเหมาะกับใครบ้าง?
- วีลแชร์ไฟฟ้าเหมาะสมกับทุกเพศทุกวัย
- บุคคลที่มีความบกพร่องทางด้านร่างกายที่ส่งผลกับการเคลื่อนที่รูปแบบต่างๆ
- ผู้สูงอายุ ที่มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนที่หรือการเดินทางในระยะไกลๆ
- ผู้ป่วยหลังผ่าตัด
การเลือกวีลแชร์ไฟฟ้าให้เหมาะสมกับผู้ใช้งานมีความสำคัญมากที่สุด ควรพิจารณาดังนี้
- ขนาดวีลแชร์ที่เหมาะสม ขนาดที่ดีจะส่งผลให้ผู้ใช้งานนั่งสบาย รองรับร่างกายพอดีขณะนั่ง จึงทำให้ใช้งานได้ง่ายถนัดมือและเมื่อใช้งานถนัดก็จสามารถลดการเกินอุบัติเหตุและแผลกดทับจากการนั่งวีลแชร์นานๆได้
- โครงสร้างวีลแชร์ในปัจจุบันส่วนใหญ่โครงสร้างเป็นอลูมิเนียมหรือเหล็ก แต่อลูมิเนียมจะเป็นที่นิยมมากกว่าเหล็กเพราะว่าไม่ทำให้เกิดสนิมดังนั้นจึงมีอายุการใช้งานที่นานกว่าและมีน้ำหนักเบา ดูแลรักษาง่าย
(โครงสร้างวีลแชร์ที่เป็นทรงกากบาทจะทำให้วีลแชร์บาลานซ์น้ำหนักได้ดี เวลานั่งจะทำให้น้ำหนักสมดุล มีความมั่นคงมากขึ้น)
- เลือกมอเตอร์ที่เป็น Brushless เพราะมีอายุการใช้งานนานกว่า เครื่องไม่ร้อนเร็วเวลาใช้งานเป็นเวลานาน
- แบตเตอรี่ วีลแชร์ไฟฟ้าแนะนำเป็นแบตลิเธียม เพราะสามารถใช้ได้ระยะเวลานาน(อึดทน) น้ำหนักเบา และสามารถพกขึ้นเครื่องบินได้
- ที่พักแขน ควรสามารถเปิดข้างได้เพราะจะทำให้การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยและผู้ใช้งานได้สะดวกมากขึ้น
- ที่พักเท้า สามารถเก็บออกข้างได้
- ล้อควรเป็นล้อยางตันเพราะมีความทนทาน ไม่ต้องเสียเวลาเติมลม ดูแลรักษาง่าย
- โครงสร้างของวีลแชร์ควรเป็นอลูมิเนียม เพราะจะไม่ทำให้รถเกิดสนิมทำให้วีลแชร์มีอายุการใช้งานที่นานขึ้น
- หากได้ทดลองวีลแชร์จริงๆ ควรเลือกคันที่บังคับสมูทมากที่สุด ไม่กระชากและไม่ฝืดจนเกินไป
- ตรวจสอบบริการหลังการขายและอะไหล่ซัพพอร์ต
วิธีวัดขนาดวีลแชร์ให้พอดี
1.ความกว้างของที่รองนั่ง ขนาดควรพอดีกับร่างกาย แนะให้เลือกรถเข็นที่มีเบาะกว้าง 40 เซนติเมตรขึ้นไป
วิธีการตรวจสอบ :
- เลื่อนปลายนิ้วผ่านระหว่างด้านข้างของต้นขาผู้ใช้รถวีลแชร์กับขอบข้างรถวีลแชร์ นิ้วควรผ่านพอดีไม่แน่น
- ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าด้านข้างรถวีลแชร์ไม่กดขาของผู้ใช้ ข้อนี้สำคัญมากกับผู้ที่ไม่สามารถรับรู้แรงกดใต้ขา (การรับรู้ผิดปกติ) เพราะอาจเกิดแรงที่ต้นขาจากด้านข้างทำให้เกิดแผลกดทับได้
2. ความลึกของที่นั่ง ขนาดที่พอดี จะช่วยรองรับต้นขาและลดแรงกดใต้ปุ่มกระดูกรองนั่งป้องกันแผลกดทับ ถ้าที่รองนั่งยาวเกินไป ผู้ใช้จะไม่สามารถนั่งตัวตรงได้
วิธีการตรวจสอบ :
- ให้ผู้ใช้งานนั่งวีลแชร์ในท่าตรง
- เลื่อนมือระหว่างด้านหน้าของเบาะรองนั่งกับด้านหลังของเข่าผู้ใช้งานแล้วนับว่าสอดได้กี่นิ้ว – ปกติควรมีช่องว่างประมาณ 2 นิ้วมือ( 30 มม.) สำหรับคนที่ขายาวอาจมีช่องว่างขนาด 60 มม
- เลื่อนมือลงตามแนวด้านหลังน่องและดูให้แน่ใจว่านิ้วไม่สัมผัสที่รองนั่งหรือเบาะรองนั่ง
- ตรวจสอบสองข้าง
- ถ้ามีความแตกต่างระหว่างข้างซ้ายกับขวาให้ใช้ค่าวัดขาที่สั้นกว่า
3.ความสูงของที่พักเท้า ต้นขาและเท้ามีการรองรับจากเบาะและที่พักเท้าโดยไม่มีช่องว่าง และที่วางเท้าควรเป็นแบบยกออกข้างได้เพราะนอกจากเพื่อความสะดวกในการใช้งานยังสามารถป้องกันเท้าบวมได้ เพราะมันจะมีแผ่นซัพพอร์ตหน่องติดตั้งไว้
วิธีการตรวจสอบ :
- เลื่อนมือเข้าระหว่างต้นขากับเบาะรองนั่งควรมีแรงกดทับอย่างสม่ำเสมอและไม่มีช่องว่างระหว่างต้นขากับเบาะ
- วางฝ่าเท้าบนที่พักเท้าได้พอดี โดยไม่มีช่องว่าง
4.ความสูงของพนักพิง ความสูงขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้ใช้งาน สังเกตุได้จากตอนเคลื่อนไหว หัวไหล่จะเคลื่อนไหวได้ถนัดไม่ติดขัด
| พนักพิงที่สูงถึงฐานบริเวณซี่โครง | พนักพิงที่สูงถึงบริเวณสะบัก |
| เหมาะกับผู้ที่สามารถนั่งตัวตรงได้หรือยังทรงตัวได้ดี | เหมาะกับผู้สูงอายุหรือมีโรคความเสื่อมต่างๆ ที่มีแนวโน้มเหนื่อยง่าย |
| สามารถเข็นรถด้วยตัวเองได้ | นั่งตัวตรงได้ลำบาก |
| ต้องการอิสระในการเคลื่อนไหว | ให้ความอิสระในการเคลื่อนไหวหัวไหล่ได้บางส่วน สำหรับผู้ที่เข็นด้วยแมนนวล |
วิธีการตรวจสอบ :
- ถามผู้ใช้งานว่าสามารถพิงได้สบายหรือไม่
- สังเกตุว่าลำตัวมีความสมดุลกับสะโพกหรือไม่
- ผู้ใช้สามารถพิงและเข็นแบบแมนนวลได้ไม่ติดขัด
5. ตำแหน่งของล้อหลัง เมื่อจับที่วงล้อ ข้อศอกของผู้ใช้ควรงออยู่ในองศาที่เหมาะสม
วิธีการตรวจสอบ :
- ข้อศอกควรงอ 90 องศา
- ตรวจสอบล้อหลังว่าอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมและทรงตัวได้ดี
วีลแชร์ไฟฟ้ามีกี่ประเภท
สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทตามการใช้งาน
- วีลแชร์ไฟฟ้าที่ใช้งานในชีวิตประจำวัน
- วีลแชร์ไฟฟ้าที่ใช้ในการท่องเที่ยว
|
วีลแชร์ไฟฟ้าที่ใช้งานในชีวิตประจำวัน |
วีลแชร์ไฟฟ้าที่ใช้ในการท่องเที่ยว |
| น้ำหนักเยอะ 29 ก.ก ขึ้นไป | น้ำหนักเบา 13.5 ก.ก ขึ้นไป |
| พับเก็บได้ แต่ไม่นิยมพับ | พับเก็บได้ง่ายและขนาดเล็ก |
| ขนาดค่อนข้างใหญ่ | ขนาดเล็กไปจนถึงใหญ่ |
| โครงสร้าง เหล็กหรืออลูมิเนียม | โครงสร้างอลูมิเนียม |
| นำใส่ท้ายรถได้ | นำใส่ท้ายรถได้ |
| ไม่นิยมนำขึ้นเครื่องบิน | สามารถนำขึ้นเครื่องได้ |
| แบตเตอรี่เป็นแบตแห้ง (Lead acid) | แบตเตอรี่เป็นแบตลิเธียม (Lithium Ion) |
| ล้อยางตัน | ล้อยางตัน |
| ล้อหลังมีขนาดใหญ่ | ล้อขนาดเล็กทั้ง 4 ล้อ |
| สามารถปิดไฟฟ้าแล้วเข็นแมนนวลได้โดยผู้ใช้งานหรือผู้ดูแล | สามารถปิดไฟฟ้าแล้วเข็นแมนนวลได้โดยผู้ดูแล |
| มอเตอร์ส่วนใหญ่เป็น Brushed | มอเตอร์ Brushless |
| ระบบเบรคไฟฟ้า | ระบบเบรคไฟฟ้าหรือระบบเบรคแม่เหล็กไฟฟ้า |
| ราคาประหยัด | ราคาค่อนข้างสูง |
วีลแชร์ไฟฟ้าใช้งานอย่างไร?
- บังคับผ่านรีโมทคอนโทรลหรือ Joystick ใช้งานคล้ายรถบังคับ ในรีโมทคอนโทรลสามารถเลือกความเร็ว เปิดสัญญาณไฟฉุกเฉินต่างๆ และเมื่อปิดระบบไฟฟ้าสามารถใช้งานแบบแมนนวลได้
โครงสร้างวีลแชร์ไฟฟ้า
- หลักๆทั่วไปรถเข็นไฟฟ้าจะทำด้วย เหล็กผสม และ อลูมิเนียม เหล็กจะมีน้ำหนักรถที่มากกว่าในความแข็งแรงเท่าๆกันกับ อลูมิเนียม แต่วีลแชร์ไฟฟ้าที่มีโครงสร้างเป็นอลูมิเนียม มีน้ำหนักเบาและราคาสูงกว่า แต่ไม่ขึ้นสนิม
มอเตอร์วีลแชร์ไฟฟ้า
มอเตอร์ของรถเข็นไฟฟ้าเป็นส่วนสำคัญมาก คือเป็นหัวใจในการขับเคลื่อน มอเตอร์ของรถเข็นไฟฟ้าจะมีสองด้าน ทำงานอิสระต่อกัน (สามารถบังคับหมุนรอบตัวเองได้ ด้านขวาหมุนถอยหลัง ด้านซ้ายหมุนเดินหน้า) ทำให้เคลื่อนที่ในที่แคบได้ กำลังของมอเตอร์ระบุเป็น Watt เช่น 200Watt, 250Watt เป็นต้น โดยมอเตอร์วีลแชร์ไฟฟ้าสามารถแบ่งได้เป็น 2ประเภท
Brushed คือ มอเตอร์ที่มีแปรงถ่าน แปรงถ่านคือส่วนที่สัมผัสกันระหว่างขั้วไฟฟ้าของโรเตอร์กับสเตเตอร์ ทำให้มอเตอร์ชนิดนี้เกิดความเสียดสีกันเกิดขึ้น
Brushless คือ มอเตอร์ที่ไม่มีแปรงถ่าน คือไม่มีส่วนที่สัมผัสกันระหว่างขั้วไฟฟ้าโรเตอร์และสเตเตอร์ ทำให้ไม่เกิดการเสียดสี กระแสไฟฟ้าสามารถวิ่งสู่ขดลวดได้โดยตรง และเกิดเป็นแรงแม่เหล็กผลักขั้วแม่เหล็กตรงกลางให้หมุนนั่นเอง
ความแตกต่างระหว่าง Brushless motor VS Brushed(DC)
| Brushless motor | Brushed (DC) |
| ไม่มีโอกาสที่จะเกิดประกายไฟ | มีโอกาสเกิดประกายไฟหากใช้งานนานเกินไป |
| ขนาดเล็ก | ขนาดใหญ่ |
| น้ำหนักเบา | มีน้ำหนัก |
| เสียงเงียบกว่า | มีเสียงดังกว่า |
| บังคับง่าย ไม่ค่อยฝืด สมูท | อาจจะมีการฝืดหรือดีเลย์เล็กน้อย |
| ใช้งานยุ่งยากกว่าเพราะมันจำเป็นต้องใช้งานกับESC(Electronics Speed Controller) | สามารถต่อไฟใช้งานได้เลย |
| ราคาสูงกว่า | ราคาถูกกว่า |
| กินไฟฟ้าน้อยกว่า | กินไฟมากกว่า |
| ใช้ได้นานกว่า เพราะมันไม่มีแปรงถ่าน ไม่ต้องเปลี่ยนถ่าน | ใช้งานได้สั้นกว่าเพราะแปรงถ่านเมื่อใช้งาน จะเกิดการเสียดสี จนสึกหรอ ทำให้กระแสไฟฟ้าเดินไม่สะดวก มอเตอร์ไม่ทำงาน จึงทำให้ต้องเปลี่ยนใหม่ |
| มีประสิทธิภาพสูงกว่า เพราะ ไม่มีแปรงถ่านทำให้ไม่เกิดการสูญเสียแรงดันที่แปรงถ่าน (Voltage Drop) | ประสิทธิภาพขึ้นอยู่กับแปรงถ่าน |
| ระยะการใช้งาน 2-3 ปี | ระยะการใช้งาน 1-3 ปี (หากใช้งานบ่อยอาจจะต้องเปลี่ยนถ่าน ขึ้นอยู่กับการใช้งานค่ะ) |
ระบบเบรควีลแชร์ไฟฟ้า
ระบบเบรควีลแชร์ไฟฟ้าแบ่งออกได้ 2 ประเภท คือ ระบบเบรคไฟฟ้า(Electronic Brake) และระบบเบรคหน่วงไฟฟ้า (Electromagnetic Brake)
| ระบบเบรคไฟฟ้า(Electronic Brake) | ระบบเบรคแม่เหล็กไฟฟ้า(Electromagnetic Brake) |
| เป็นระบบเบรคที่อยู่ในวีลแชร์ไฟฟ้าระบบมอเตอร์ DC ธรรมดา | เป็นระบบเบรคที่อยู่ในวีลแชร์ไฟฟ้าระบบ Brushless motor |
| อยู่บนทางลาดมีโอกาสไหล | สามารถหยุดบนทางลาดได้ ไม่ไหล |
| เวลาหยุดรถจะไม่เบรคทันที ดีเลย์เล็กน้อย | เมื่อหยุดรถ วีลแชร์จะหยุดเคลื่อนไหวทันที |
| ราคาประหยัด | ราคาสูงกว่า |
Controller/Joy Stick?
แต่ละรุ่น แต่ละยี่ห้อจะใช้ Controller ไม่เหมือนกัน บางรุ่นตอบสนองเร็ว บางรุ่นตอบสนองช้า มี Function การทำงานน้อยกว่า แต่หลักๆคือสามารถรับระดับความเร็วได้ มีไฟบอกสถานะแบตเตอรี่ และ มีแตรไฟฟ้า อาจจะไปลองที่ร้านขายรถเข็นไฟฟ้าเพื่อทดสอบ การตอบสนองของ controller
ล้อวีลแชร์ไฟฟ้า ยางลม VS ยางตัน ?
รถเข็นไฟฟ้าเหมือนรถเข็นวีลแชร์ทั่วๆไป มีทั้งเป็นแบบยางลมและยางตัน ยางลมโดยรวมจะถูกกว่าเบากว่า แต่ต้องมีการเติมลมเรื่อยๆ อาจจะไม่สะดวกกับคนแก่ที่อยู่คนเดียว ยางตันจึงออกมาตอบโจทย์ในเรื่องการดูแลรักษา แม้อาจจะไม่นิ่มเท่ายางลม ปัจจุบันยางตันถูกพัฒนากออกมาได้นิ่มรับแรงกระแทกได้ใกล้เคียงยางลมแล้ว
ล้อยางเติมลม
จุดเด่นคือ เวลาขับเคลื่อนมีความนุ่มนวลกว่า สามารถปรับความแข็งของลมยางได้ ราคาประหยัด หาซื้อได้ตามท้องตลาดทั่วไป
จุดด้อยคือ อาจจะต้องคอยเติมลมอยู่บ่อย ๆ ต้องระวังวัตถุแหลมคม เช่น ตะปู เพราะหากโดนตำเข้าไปแล้วจะทำให้ยางรั่วได้ แต่ก็สามารถปะได้เช่นเดียวกับยางรถยนต์
ล้อยางตัน
จุดเด่นคือ แข็งแรง ทนทาน มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน แทบจะไม่ต้องมีการบำรุงรักษา
จุดด้อยคือ น้ำหนักมากกว่ายางเติมลม ยางตันในปัจจุบันได้มีการพัฒนาให้ดีขึ้นกว่าอดีตเยอะมาก วัสดุที่นำมาผลิตมีคุณภาพ และประสิทธิภาพดีมาก ทำให้ราคาค่อนข้างสูง
แบตเตอรี่วีลแชร์ไฟฟ้า แบตแห้ง VS แบตลิเธียมไอออน ?
รถเข็นไฟฟ้าขับเคลื่อนด้วยแหล่งไฟจาก Battery แต่ก่อนจะมีแต่แบตแห้ง (หน้าตาคล้ายแบตมอเตอร์ไซค์) มีนน. 5-10Kg ปัจจุบันมีการพัฒนแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนให้มีความจุมากขึ้น หากเทียบแล้วแบตเตอรี่ที่มีขนาดเท่ากันเช่น 24V 8AH แบตทั่วไปแบตแห้งจะน้ำหนักประมาณ 9Kg ส่วนแบตเตอรี่แบบ Lithium Ion มีน้ำหนักเพียง 2Kg เท่านั้น
| แบตแห้ง (Lead acid) | แบตลิเธียมไออน (Lithium Ion) |
| น้ำหนัก 5-10 กิโลกรัม | น้ำหนัก 2-5 กิโลกรัม |
| กำลังไฟน้อยกว่า | กำลังไฟมากกว่า |
| ไม่นิยมนำขึ้นเครื่องบิน | นิยมนำขึ้นเครื่องบิน |
| ราคาประหยัด | ราคาสูงกว่า |
วิธีการชาร์จแบตวีลแชร์ไฟฟ้า สามารถชาร์จผ่านตัวอะแดปเตอร์กับไฟฟ้าบ้านปกติ
รถเข็นไฟฟ้าใช้ที่บ้าน VS เที่ยวในประเทศ VS เที่ยวต่างประเทศ
- ใช้ที่บ้านหรือ บริเวณบ้านไม่จำเป็นต้องคำนึงถึงน้ำหนักมากนัก สามารถเลือกได้ทุกรุ่น โดยมากรุ่นที่นน.มากจะราคาถูกกว่ารุ่นที่มีนน.เบา
- ใช้ไปเที่ยวบ้างเป็นครั้งคราว เที่ยวห้าง ต้องนำขึ้นรถ ควรคำนึงถึงขนาดเมื่อพับตัวรถ และ นน.เป็นสำคัญ เพื่อที่คนดูแลสามารถยกขึ้นรถให้ได้ ยิ่งพับได้เล็ก หรือ นน.เบายิ่งเหมาะ
- ใช้ไปเที่ยวต่างประเทศ หรือต้องขึ้นเครื่องบิน ควรจะเป็นรถเข็นที่ออกแบบมาให้ขึ้นเครื่องบิน แบตเตอรี่ต้องเป็นแบบ Lithium Ion และมีความจุตามที่กฏหมายการบินระหว่างประเทศกำหนด อาจจะอ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่ รีวิวนำรถเข็นไฟฟ้าขึ้นเครื่องบิน