CPAP ResMed AirStart10

ในบทความนี้ เราจะพูดถึงเครื่อง CPAP ยี่ห้อ ResMed ซึ่งเป็นแบรนด์เครื่อง CPAP ชั้นนำของโลกจากประเทศออสเตรเลีย ซึ่งเครื่อง CPAP ที่นำมาแนะนำในบทความนี้คือ ResMed AirStart 10 ซึ่งเป็นเครื่อง APAP หรือ Auto CPAP รุ่น Economic ที่ออกแบบมาเพื่อการใช้งานง่าย ราคาประหยัด และคุณภาพยอดเยี่ยม ซึ่งเป็นที่นิยมใช้งานในประเทศไทยเป็นอย่างยิ่ง ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ www.resmed.com

สำหรับเครื่อง CPAP ResMed AirStart 10 ที่จะพูดถึงในบทความนี้ มีรูปร่างภายนอกคล้ายคลึงกับเครื่อง ResMed AirSense10 AutoSet ซึ่งเป็นเครื่องยอดนิยมของแบรนด์ ResMed อีกรุ่นหนึ่ง แต่จะแตกต่างกันในแง่ฟังก์ชันการใช้งาน และฟีเจอร์ต่างๆ ซึ่งจะได้อธิบายต่อไปในบทความนี้

สำหรับ Continuous Positive Airway Pressure หรือ CPAP หรือ เครื่องอัดอากาศแรงดันบวก คือ เครื่องอัดแรงดันอากาศผ่านทางจมูกหรือปากขณะหายใจเข้า เพื่อเปิดช่องทางเดินหายใจส่วนต้นให้กว้างขึ้นช่วยให้ผู้ใช้สามารถหายใจและรับอากาศได้อย่างเพียงพอโดยการหายใจบนแรงดันอากาศของเครื่อง

เครื่อง CPAP นั้นใช้สำหรับรักษาผู้ที่นอนกรน หรือผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea) ระดับปานกลางหรือรุนแรง การใช้เครื่อง CPAP เป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสำหรับการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โดยไม่ต้องผ่าตัด

เครื่อง CPAP มีพารามิเตอร์อะไรบ้าง และฟังก์ชั่นพิเศษของเครื่อง ResMed 

1. Ramp Rime ระยะเวลาหน่วงจากเวลาเริ่มใช้จนถึงช่วงเวลาที่หลับ ในช่วงนี้เครื่อง CPAP จะค่อยๆ ปรับแรงดันลมจาก Initial Pressure ไปจนถึงช่วง Min Pressure ที่ใช้ระหว่างหลับ
2. Initial Pressure ค่าแรงดันเริ่มต้นเมื่อเปิดเครื่อง CPAP
3. Min – Max Pressure ช่วงแรงดันลมที่ใช้ในการรักษาผู้มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับสำหรับเครื่อง CPAP ชนิด Auto เป็นค่าต่ำสุดและค่าสูงสุดโดยเป็นแรงดันลมที่ตั้งค่าไว้สำหรับช่วงนอนหลับ เครื่อง CPAP โดยทั่วไปมักจะมีค่าแรงดันลมอยู่ในช่วง 4 – 20 cmH2O หรือ เซนติเมตรน้ำ
4. EPR Level (Expiratory Pressure Relief) คือการตั้งค่าการลดค่าแรงดันลมระหว่างการหายใจออก ซึ่งมีส่วนช่วยให้การใช้เครื่อง CPAP รู้สึกว่าแรงดันขณะหายใจออกลดลง โดยจะมีค่าที่สามารถปรับได้ OFF ระดับ 1 ระดับ 2 และระดับ 3 ยกตัวอย่างเช่น หากเราปรับ EPR = 2 ขณะที่แรงดันการหายใจของเราคือ 10 cmH2O เมื่อมีการหายใจออก แรงดันจะได้เท่ากับ 8 cmH2O นอกจากนี้ยังสามารถตั้งค่าได้ว่าจะให้มี EPR ตลอดคืน หรือว่าเฉพาะช่วงที่กำลังเพิ่มแรงดันก่อนเราหลับ (Ramp)

ฟังก์ชั่นพิเศษ และคำสั่งพิเศษต่างๆ ของ ResMed AirStart 10

การตั้งค่าพิเศษหลายๆ ให้เริ่มต้นด้วยการเข้าสู่การตั้งค่า Clinical Menu โดยการกดปุ่ม Dial และ Home พร้อมกับนานประมาณ 3 วินาที จากนั้นจะเห็นแถบคำสั่งพิเศษที่เราสามารถเข้าไปเพื่อตั้งค่าต่างๆ

1. Mode เครื่อง ResMed AirStart 10 รองรับโหมดการทำงานหลักสองโหมด ประกอบด้วยโหมด APAP และ CPAP โดยโหมด APAP เป็นโหมดการปรับแรงดันอัตโนมัติซึ่งจะสามารถตั้งค่า Min-Max Pressure ได้ ขณะที่โหมด CPAP เป็นโหมดแรงดันคงที่จะตั้งค่า Presure ได้เพียงค่าเดียว
2. Humidifier ในหลายประเทศที่มีอากาศหนาวเย็นมักจะมีอากาศที่แห้ง ทำให้การหายใจโดยไม่มีการปรับความชื้นให้เหมาะสม ลำบากและอาจทำให้เกิดปัญหาระบบการหายใจตามมาได้ ดังนั้นการปรับอุณหภูมิและความชื้นให้เหมาะสมจึงมีความสำคัญ ความชื้นที่ปรับได้ของเครื่อง ResMed AirStart 10 มีระดับตั้งแต่ Level 0 – 8 การตั้งค่าโดยทั่วไปจะแนะนำอยู่ที่ Level 4 หากผู้ใช้งานรู้สึกว่าอากาศแห้งเกินไป อาจจะปรับระดับความชื้นเพิ่มให้เหมาะสม ข้อควรระวังคือ หากเมื่อใช้ระบบทำความชื้นและพบว่ามีหยดน้ำค้างในท่อ นั่นอาจจะเป็นข้อบ่งชี้ว่าอากาศที่หายใจนั้นอาจมีความชื้นมากเกินไป ควรจะลดระดับ Humidifier Level ลง
3. Essentials ตัวเลือกสำหรับการแสดงผล มีสองตัวเลือกคือ แบบปกติ (On) และแบบ Plus ซึ่งจะเห็นข้อมูลการใช้งานในแต่ละคืนละเอียดมากกว่า คำแนะนำคือ ให้เลือกแบบ Plus

วิธีการใช้งานเครื่องอัดอากาศแรงดันบวก CPAP ResMed AirStart 10

1. เสียบปลั๊กไฟจาก Adapter เข้ากับไฟบ้านและอีกขั้นหนึ่งเข้าที่ด้านหลังเครื่อง CPAP ResMed AirStart 10
2. เปิดฝา Humidifier Water Tub หรือ กระปุกใส่น้ำที่มากับเครื่อง CPAP และเติมน้ำเข้าไปให้ถึงขีดที่กำหนด ไม่ให้มากไปหรือน้อยไป เมื่อปิดกระปุกแล้วให้เสียบกระปุกกลับไปที่เครื่อง CPAP ระวังอย่าให้น้ำหกเข้าไปในเครื่อง CPAP ข้อควรระวังคือ เมื่อใช้เสร็จทุกครั้งให้นำน้ำออกมาเททิ้งและเปลี่ยนน้ำสะอาดใหม่ทุกครั้งที่มีการใช้งาน พยายามอย่างเติมน้ำทิ้งไว้ เพราะอาจจะเกิดเชื้อราหรือสิ่งสกปรกตกลงไปได้
3. ต่อท่อแรงดันอากาศ (ท่อลม) หรือ Tubing ด้านหนึ่งเข้ากับเครื่อง CPAP ตรงขั้วต่อ Air Outlet หรือส่วนท่อที่มีลมเป่าออกมา
4. ต่อท่อแรงดันอากาศอีกด้านหนึ่งเข้ากับหน้ากาก
5. ใส่หน้ากากและสายรัดเข้ากับจมูกให้เรียบร้อยโดยไม่ควรให้มีอากาศรั่วแต่ไม่ให้แน่นจนเกินไป หน้ากากมีจุดที่เป็นรูระบายลมห้ามปิดเด็ดขาด เป็นส่วนระบายอากาศเวลาหายใจออกสำหรับขับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ โดยจุดนี้หากใช้แรงดันลมสูงอาจจะมีเสียง ‘พี้’ ซึ่งเป็นปกติ
6. Start/Stop button หนึ่งครั้งเครื่องจะเปิดและทำงาน ไฟจะดับเองเมื่อรอสักครู่
7. เมื่อตื่นนอน หรือต้องการเข้าห้องน้ำ ให้กดปุ่ม Start/Stop button เพื่อปิดการทำงาน หรือ หากเปิดโหมด SmartStart สามารถที่จะถอดหน้ากาก และไปเข้าห้องน้ำได้เลย
8. เมื่อตื่นนอนแล้วให้ กดปุ่ม Start/Stop button เพื่อหยุดการทำงาน จากนั้นดึงปลั๊กออกจากไฟบ้าน

การ Download ข้อมูลการใช้งานจากเครื่อง CPAP ResMed ในรุ่น AirStart 10 นั้นสามารถทำได้ด้วยการ Download ข้อมูลผ่าน SDCard ซึ่งเสียบอยู่ภายในตัวเครื่อง

การดึงข้อมูลโดยใช้ SDCard การดึงข้อมูลการใช้งาน CPAP จาก SDCard ของเครื่อง CPAP ยี่ห้อ ResMed นั้นต้องใช้งานโดยโปรแกรมเฉพาะซึ่งจะมีเฉพาะผู้แทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการเท่านั้น โดยกระบวนการมีดังต่อไปนี้

• การดึงข้อมูลการใช้งาน CPAP ResMed AirStart 10 โดยใช้ SDCard สามารถทำได้โดยการนำ SDCard ที่เสียบอยู่กับเครื่อง CPAP ออกมาต่อเพื่อ Download ข้อมูลเข้าสู่คอมพิวเตอร์
• เชื่อมต่อ SDCard ผ่าน SDCard Reader (หาซื้อได้ตามร้านอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ทั่วไป) เข้ากับคอมพิวเตอร์แล้วให้คัดลอกโฟลเดอร์และไฟล์ดังต่อไปนี้ ประกอบด้วย

1. SETTING folder
2. ไฟล์ Identification.crc
3. ไฟล์ Identification.tgt
4. ไฟล์ STR.edf

• อัพโหลดไฟล์ทั้งหมดนี้ขึ้น Online Drive หรือ Compress เป็น Zip File หรือ วิธีการอื่นๆ เพื่อส่งให้กับผู้แทนจำหน่ายเครื่อง CPAP ResMed ของท่าน (Authorized Dealer) เพื่อดึงแปลงข้อมูลเป็นรายงานการใช้งาน CPAP ในช่วงที่ผ่านมาโดยการส่ง Email หรือ แนบลิ้งข้อมูล หรือ ช่องทางอื่นๆ
• รับไฟล์รายงานการใช้งานจากผู้แทนจำหน่ายเพื่อนำไปใช้ในการติดตามการรักษาต่อไป

เครื่องทำความชื้น หรือ Humidifier ของ CPAP คืออะไร จำเป็นหรือไม่

เครื่อง CPAP ในปัจจุบัน (2023) หลายๆ ยี่ห้อจะมีการออกแบบให้มีส่วนทำความชื้นที่มีลักษณะคล้ายกระปุกน้ำติดตั้งมาด้วยพร้อมกับตัวเครื่อง ซึ่งเครื่อง ResMed AirStart, Resmed AirSense 10 AutoSet และ AirSense 10 AutoSet for Her มีมาให้พร้อมกัน แบบ Build In โดยผู้ใช้งานไม่ต้องซื้อแยกต่างหาก ซึ่งมักจะทำให้เกิดคำถามมากมายสำหรับผู้ใช้งาน CPAP เป็นครั้งแรกว่าทีไว้เพื่ออะไรและมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

เครื่องทำความชื้นสำหรับเครื่อง CPAP ResMed เรียกว่า Water Chamber Tub หรือ Humidifier Water Tub ทำหน้าที่สร้างความชื้นและปรับอุณหภูมิให้อากาศที่วิ่งผ่านจากตัวเครื่อง CPAP ผ่านเข้ามายัง กระปุกน้ำนี้ และส่งออกไปยังท่อลม หรือ Air Tubing เพื่อให้ผู้ใช้เครื่องได้รับอากาศที่มีความชื้นเพิ่มมากขึ้น

เครื่องทำความชื้นรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับหรือไม่

เครื่องทำความชื้นไม่มีผลต่อการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ แต่ สาเหตุ สำคัญที่ต้องมีเครื่องทำความชื้นเข้ามาร่วมกับการใช้งานเครื่องอัดอากาศแรงดันบวกนั้นเนื่องมาจาก แรงดันลมที่เป่าออกจากเครื่องอัดอากาศมีแรงดันลมที่สูงกว่าการหายใจโดยปกติของคนเรา โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับและมีโครงสร้างส่วนทางเดินหายใจ ลำคอ มีน้ำหนักมาก จะต้องการแรงดันลมที่สูงขึ้นเพื่อเปิดทางเดินหายใจ เมื่อมีแรงดันลมที่สูงกว่าปกติไหลผ่านจมูกหรือส่วนทางเดินหายใจ อาจทำให้เกิดอาการปากแห้งคอแห้งได้ หรือในผู้ใช้บางคนอาจจะรู้สึกโพรงจมูกแห้งและแสบโพรงจมูกเมื่อตื่นมาตอนเช้า

แรงดันลมมากแค่ไหน ควรพิจารณาใช้เครื่องทำความชื้น

เมื่อแรงดันลมเฉลี่ยในการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับของผู้ใช้งานสูงกว่า 10 cmH2O หรือ กรณีรู้สึกว่ามีอาการปากแห้งคอแห้ง อาจจะพิจารณาที่จะใช้เครื่องทำความชื้นร่วมด้วย

เครื่องทำความชื้นจำเป็นหรือไม่ สำหรับประเทศที่มีอากาศร้อนชื้น หรือภูมิอากาศที่มีความชื้นสูง

เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศที่อยู่ในเขตเส้นศูนย์สูตรมีอากาศร้อนและความชื้นในอากาศมาก ยกตัวอย่างเช่น

• กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 73% ปี 2023
• Melbourne, Australia มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 51% ปี 2023
• New York City, USA มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 63% ปี 2023

ความชื้นและอุณหภูมิในอากาศมีความสัมพันธ์กันโดย

• อุณหภูมิในอากาศต่ำลง = อากาศหนาว | ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศก็จะลดลง = อากาศแห้ง
• อุณหภูมิในอากาศสูงขึ้น = อากาศอุ่น | ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศจะสูงขึ้น = อากาศชื้น

ดังนั้น Heat Humidifier จึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งการใช้งานในพื้นที่ ที่มีภูมิอากาศหนาวเย็น โดยเฉพาะในฤดูหนาวที่มีอุณหภูมิต่ำและความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศต่ำ เพราะหากมีการใช้เครื่องอัดอากาศแรงดันบวกที่มีแรงดันลมจากเครื่อง CPAP ที่สูงกว่าอากาศการหายใจปกติ ประกอบกับอากาศที่เย็นและแห้ง อาจจะให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุโพรงจมูกได้ นอกจากนี้จะทำให้ผู้ใช้รู้สึกไม่หายใจลำบากและมีอาการปากแห้งคอแห้ง

ดังนั้นในประเทศไทย สำหรับผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับและใช้เครื่อง CPAP สำหรับทำการรักษาการเลือกใช้เครื่องทำความชื้นหรือไม่ ให้ดูที่อาการปากแห้งคอแห้งหรือไม่ และอาการนั้นเกิดจากการอ้าปากแผ่วปากขณะหลับหรือไม่ หากไม่มี ก็อาจไม่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้เครื่องทำความชื้นเพราะว่าประเทศไทยอากาศค่อนข้างชื้นมากอยู่แล้วครับ

วิธีการใช้งานเครื่องทำความชื้นของ ResMed AirSense 10 AutoSet

สำหรับการใช้งานเครื่องทำความชื้นของ ResMed AirSense 10 นั้นประกอบด้วยสองส่วน ส่วนแรกคือการตั้งค่าการใช้ระบบทำความชื้นจาก Software ของเครื่อง CPAP ซึ่งโดยปกติตัวเครื่องจะตั้งค่าเป็น Auto มาให้ และส่วนที่สองคือจัดการตัวอุปกรณ์ โดยการเติมน้ำลงในกระปุกน้ำ ดังนี้

การปรับเปลี่ยน Humidifier เปลี่ยนจาก Auto เป็น Manual

1. เลือก My Options
2. เลือก Climate Ctrl
3. เลือก “Auto” setting to Manual
4. เลือกปรับระดับ Humidity Level ได้โดยการหมุน Dial (มีตั้งแต่ระดับ 1 ถึง 8 โดยค่า default setting = 4)
5. เลือก “Tube Temp” หรืออุณหภูมิท่อได้ กรณีใช้ท่อชนิด ClimateLine/ClimateLineAir สามารถเลือกอุณหภูมิได้ (ตั้งแต่ 15-30⁰C หรือ 60-86⁰F โดยค่า default setting 27.2⁰C หรือ 81⁰F ).

เพิ่มเติม : แนวทางการปรับเรื่องความชื้นให้ระวังอย่าให้อากาศชื้นเกินไปจนเกิดหยดน้ำหรือน้ำในท่อ หากเป็นเช่นนั้นแนะนำให้ลองปรับลดระดับ Humidity

วิธีการใช้กระปุกทำความชื้น

• เติมน้ำกลั่น (distilled water) น้ำต้มสุก หรือน้ำดื่มสะอาด ลงในกระปุกน้ำแค่พอถึงขีดกึ่งกลางกระปุกน้ำ โดยระวังไม่ให้เกินคำว่า MAX ที่ระบุอยู่บนกระปุกน้ำ ระวังอย่าเติมน้ำมากเกินไปเพราะอาจจะเข้าสู่เครื่อง CPAP ได้
• เพื่อสุขอนามัยที่ดี เมื่อใช้งานเสร็จแล้วหลังตื่นนอนทุกครั้งให้เทน้ำทิ้งและล้างทำความสะอาดกระปุกน้ำ ผึ่งในที่ร่มให้แห้งก่อนน้ำมาใช้อีกครั้ง

ข้อควรระวังการใช้ Humidifier หรือ อุปกรณ์ทำความชื้น อื่นๆ

• ระวังอย่านำกระปุกน้ำไปตากแดดเพราะอาจจะทำให้กระปุกเสื่อมสภาพเร็วกว่าอายุการใช้งานปกติ
• เปลี่ยนน้ำใหม่ทุกครั้งเมื่อใช้งานในแต่ละวัน
• หากต้องเคลื่อนย้ายหรือเดินทางโปรดทำให้มั่นใจว่าไม่มีน้ำอยู่ในกระปุกน้ำ

ประโยชน์ของเครื่องทำความชื้น

ประมาณ 40% ของผู้ใช้เครื่องอัดอากาศชนิดต่างๆ ประสบปัญหารู้สึกคัดจมูก หรือ รู้สึกปากแห้ง คอแห้ง โดยอาการเหล่านี้ หากเป็นต่อเนื่องและรุนแรงย่อมจะขัดขวางผู้ป่วยให้รู้สึกไม่ต้องการที่จะใช้งานเครื่อง CPAP

การเปิดระบบทำความชื้นจะช่วยให้อากาศที่หายใจเข้าไปมีความชื้น และความอุ่นมากขึ้นลดอาการไม่พึงประสงค์อย่างเช่นการคัดจมูก หรือความรู้สึกปากแห้งคอแห้งได้ และทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้งานเครื่อง CPAP ได้ดี รู้สึกสบายทำให้สามารถใช้งานได้ ต่อเนื่องในระยะยาวได้มากยิ่งขึ้น

ถามตอบข้อสงสัยเกี่ยวกับเครื่อง CPAP ResMed AirStart10

1. เครื่อง ResMed AirStart 10 แตกต่างจาก เครื่อง ResMed AirSense 10 AutoSet/ AirSense 10 AutoSet for Her อย่างไร

ตอบ: เครื่อง ResMed AirStart 10 มีความเหมือนและความแตกต่างจาก เครื่อง ResMed AirSense10 Series ในแง่โหมดการทำงานและฟังก์ชั่นการทำงานดังนี้

ความเหมือน

• สามารถใช้ในการรักษาโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นได้ดี และสามารถออกรายงานการใช้งานที่ได้มาตรฐาน สำหรับการติดตามการรักษา
• มีรูปร่างภายนอกที่คล้ายคลึงกันรวมถึงขนาด น้ำหนัก ทั้งปุ่มกด Start/Stop button, Display Screen หน้าจอสี, Home button, กระปุกน้ำ ดังนั้นหากเคยใช้เครื่องรุ่นใดรุ่นหนึ่งก็สามารถเปลี่ยนมาใช้ได้ง่าย ไม่ต้องเรียนรู้ใหม่
• มีฟังก์ชั่นการทำงานหลักเหมือนกัน อาทิ Min Max Pressure 4-20cmH2O , Ramp Time Setting , EPR Setting, Humidifier 0-8, Essential Plus เป็นต้น
• เมื่อซื้อเป็นชุดจะมาพร้อมกับหน้ากากแบบเดียวกับ ResMed AirSense 10 AutoSet/ AirSense 10 AutoSet for Her อาทิ หน้ากาก AirFit N20 , AirFit F20 เป็นต้น และหากมีหน้ากากเดิมอยู่แล้วก็สามารถใช้ร่วมกันได้

ความแตกต่างที่ เครื่อง ResMed AirStart 10 ไม่มี / ไม่รองรับ

• ไม่มีโหมดการทำงานชนิด AutoSet / AutoSet For Her
• ไม่มีฟังก์ชั่น SmartStart หรือระบบเปิดการทำงานอัตโนมัติเมื่อใส่หน้ากากและหายใจ , ไม่มี AutoRamp
• ไม่มีฟังก์ชั่น สำหรับการตรวจจับ Cheyne-Stokes respiration detection และ Central Apnea (การหายใจผิดปกติที่เกิดจากระบบประสาท)
• ไม่รองรับการส่งข้อมูลแบบออนไลน์และการตั้งค่าผ่าน AirView (แต่ใช้ AirView ในการดึงข้อมูลจาก SDCard) หรือกล่าวคือการดึงข้อมูลการใช้งานจะทำได้ผ่าน SDCard เท่านั้น
• ไม่รองรับการใช้คู่กับท่อ ClimateLine หรือท่อปรับอุณหภูมิ (เหมาะกับการใช้ในประเทศเมืองหนาว)

อย่างไรก็ตาม  ResMed AirStart 10 ถือว่าเป็นเครื่อง CPAP ที่คุณภาพยอดเยี่ยมและมีความคุ้มค่าสำหรับผู้ใช้งานเป็นอย่างยิ่ง

---