4 smart สูงวัย สมองไม่เสื่อม

ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การแพทย์และการสาธารณสุข ทำให้คนมีสุขภาพพลานามัยดีขึ้น อายุขัยเฉลี่ยสูงขึ้นกว่าในอดีต จำนวนผู้สูงอายุมีมากขึ้น สภาพร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงไปตามกฎของธรรมชาติ อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ฉะนั้น ช่วงที่เข้าสู่วัยสูงอายุ ซึ่งเป็นวัยสุดท้ายของชีวิต จึงควรต้องมีการเตรียมตัว เพื่อยอมรับ และปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ สังคม และสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีความสุข มีหลักปฏิบัติดังนี้คือ

1. ต้องยอมรับว่าเมื่อเข้าสู่ระยะวัยสูงอายุแล้ว กำลังร่างกาย จิตใจย่อมเปลี่ยนแปลงในทางลดน้อยลง จึงต้องปรับตัวให้เข้ากับสังคมและหน้าที่การงานที่เหมาะสม
2. พยายามรักษาสุขภาพให้แข็งแรง โดยออกกำลังกาย และตรวจสุขภาพร่างกายอย่างสม่ำเสมอ
3. ทำจิตใจให้แจ่มใส สนใจบุคคลและสิ่งแวดล้อมเพิ่มขึ้น พร้อมทั้งให้ความสำคัญในคำสอนทางศาสนามากขึ้น
4. ช่วยเหลือตนเองให้มากที่สุด โดยคิดว่าตนเองมีความสามารถ อย่าท้อแท้ และพึ่งผู้อื่นให้น้อยที่สุด

การเตรียมตัวที่ดีและพร้อม จะทำให้ผู้สูงอายุมีความเชื่อมั่นในตนเองมากขึ้น สามารถอยู่ร่วมกับครอบครัว และสังคมได้อย่างมีความสุข

การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ “4 Smart” สูงวัย สมอง (ไม่) เสื่อม

การแก้ไขปัญหาสุขภาพผู้สูงอายุด้วยแนวคิด “ไม่ล้ม ไม่ลืม ไม่ซึมเศร้า กินข้าวอร่อย” หรือ 4 Smart ได้แก่

1) Smart Walk คือ การออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อร่างกายที่แข็งแรง ไม่หกล้ม โดยให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน วันละ 30-60 นาที ด้วยการบริหารร่างกายท่าต่างๆ การเดินอย่างสม่ำเสมอทุกวัน อย่างน้อยวันละ 6,000-8,000 ก้าวในผู้สูงอายุที่ปกติ สำหรับผู้สูงอายุที่สุขภาพไม่แข็งแรงอาจจะเริ่มต้นที่ 3,000 ก้าว หรือเดินแบบสะสมเฉลี่ยวันละประมาณ 3 กิโลเมตร

2) Smart Brain คือ การดูแล ฝึกฝนทักษะทางสมอง เพื่อป้องกันภาวะ สมองเสื่อม และยังมีการแนะนำให้ผู้สูงอายุฝึกสมองด้วยการเล่นเกมต่างๆ เข้าร่วมกิจกรรมชมรมผู้สูงอายุ รณรงค์เรื่องไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่ เพราะการสูบบุหรี่มีส่วนทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมถึง 5 เท่าเมื่อเปรียบเทียบกับคนที่ไม่สูบบุหรี่

3) Smart Sleep & Emotional คือ การนอนหลับอย่างเพียงพออย่างน้อยวันละ 7-8 ชั่วโมง โดยนอนหลับในช่วงหัวค่ำและตื่นแต่เช้า สมองต้องได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ หลีกเลี่ยงการกินอาหารและการออกกำลังกายก่อนนอน เพราะจะทำให้นอนไม่หลับและนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าตามมาได้ รวมทั้งการทำจิตใจให้เบิกบาน ไม่เครียด ไม่เศร้าหมอง และที่สำคัญต้องระวังอาการหยุดหายใจในขณะหลับ ให้สังเกตุการนอน หากผู้สูงอายุ มีอาการนอนกรน เสียงดัง อย่าชะล่าใจ แนะนำให้ไปตรวจโรคการหยุดหายใจในขณะนอนหลับ เนื่องจากพออายุเพิ่มมากขึ้น กล้ามเนื้องช่วงคอ หรือลิ้นไก่ อาจจะมีการหย่อนยานตามอายุ อาจจะทำให้ไปอุดกลั้นทางเดินหายใจ เวลานอนเลยอาจจะทำให้เกิดภาวะหยุดหายใจในขณะนอนหลับได้

แต่ในเรื่องของการนอนนั้น ไม่ว่าจะเป็นวัยรุ่น วัยทำงาน วัยกลางคน หรือแม้กระทั่งผู้สูงอายุ การนอนหลับถือเป็นเรื่องสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะส่งผลต่อการทำงานของสมอง เพราะการที่ร่างกายขาดออกซิเจนเป็นระยะเวลานาน (OSA) ผลเสียที่จะเกิดคือ ร่างกายก็จะขาดออกซิเจนได้ สังเกตด้วยการทดสอบกลั้นหายใจขณะนอนหลับ จะรู้สึกว่าอึดอัดมากเนื่องจากร่างกายขาดออกซิเจน และเกิดปัญหาคาร์บอนไดออกไซด์คั่ง ในคนที่มีปัญหา OSA คือหยุดหายใจขณะนอนหลับร่างกายจะขาดออกซิเจนซ้ำๆ เป็นระยะเวลานานต่อเนื่อง จนทำให้ร่างกายเกิดการเจ็บป่วยได้ สามารถทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ดังนี้

• โรคอันตรายที่เกิดจากสมองขาดออกซิเจนเป็นเวลานาน (OSA)
  • โรคความดันโลหิตสูง
  • โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ
  • โรคหัวใจวาย หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • โรคหลอดเลือดสมอง
  • โรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
  • อาการหงุดหงิดง่าย เป็นประจำ
  • สมาธิสั้น ความจำลดลง (อัลไซเมอร์)
  • โรคสมาธิสั้นในเด็ก เป็นเด็กก้าวร้าว ง่วงหลับในเวลาเรียน (เด็กก็สามารถเกิดการหยุดหายใจในขณะหลับได้)
  • อุบัติเหตุต่างๆ ที่เกิดจากการหลับใน มาจากสมองได้รับการพักผ่อนได้อย่างไม่เพียงพอ

การกรนไม่ใช่แค่เรื่องตลก ขำขัน แต่เป็นปัญหาที่ต้องรีบตรวจ และรีบจัดการปัญหาเหล่านั้น เพื่อวินิจฉัย และทำการรักษาให้ถูกวิธี จากแพทย์เฉพาะทางอายุรศาสตร์ระบบหายใจ Sleeptest เพื่อตรวจหาภาวะหยุดหายใจในขณะนอนหลับ และรักษาได้ทันท่วงที

เตรียมตัวทำ Sleep Test กับ Elife 

4) Smart Eat คือ การกินอาหารอย่างถูกต้องตามหลักโภชนาการ  ครบ 5 หมู่ ลดหวาน มัน เค็ม เน้นผัก ผลไม้ เลือกอาหารที่มีโปรตีนคุณภาพสูง เช่น ปลาทะเล ซึ่งมีกรดโอเมก้า 3 สูง  ช่วยบำรุงประสาท สายตา และสมอง การส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพช่องปากที่ดี เพื่อความสามารถในการบดเคี้ยวอาหาร  มีฟันอย่างน้อย 20 ซี่ 4 คู่สบ ตลอดจนการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ ความรอบรู้สำหรับประชาชน

ผู้สูงวัยนั้นจะมีความเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจ ซึ่งจะทำให้หลายคนนั้นปรับตัวไม่ทัน แต่การที่จะก้าวเข้าสู่ช่วงสูงวัยได้อย่างมั่นคงและมีความสุขได้นั้น ก็ไม่ใช่เรื่องยาก หากปฏิบัติตาม 4 smart สูงวัย สมองไม่เสื่อม

Elife รณรงค์ให้ทุกครอบครัวสร้างความสัมพันธ์ภายในครอบครัว มอบความรักต่อผู้สูงอายุด้วยการกอดพ่อแม่ ดูแลตัดเล็บมือ เล็บเท้า การรดน้ำดำหัว หรือทำกิจกรรมร่วมกันด้วยการพาผู้สูงอายุไปทำบุญ ปฏิบัติธรรมที่วัด ชวนทำงานอดิเรก เช่น ปลูกต้นไม้ อ่านหนังสือ เล่นเกมฝึกสมอง ฯลฯ เพื่อให้ผู้สูงอายุเพลิดเพลินและมีความสุขกับทุกคนในครอบครัว อันเป็นการแสดงออกถึงความรักที่มีต่อผู้สูงอายุที่เป็นบุคคลสำคัญของครอบครัวด้วย

เครื่องช่วยลดอาการนอนกรนที่เกิดจากภาวะหยุดหายใจในขณะนอนหลับ CPAP