ภาวะการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ

ภาวะขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ หรือภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับ คือภาวะที่ระดับออกซิเจนในเลือดลดลงและระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดสูงขึ้น ใครๆ ก็สามารถเป็นโรคพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับได้ หากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที ภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับอาจนำไปสู่ภาวะขาดออกซิเจนทั่วร่างกาย ร่วมกับความผิดปกติของระบบเผาผลาญต่างๆ เช่น ความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมองอุดตัน เลือดออกในสมอง… หรือแม้แต่เสียชีวิตกะทันหัน

ภาพเปรียบเทียบระหว่างคนปกติ กับคนที่มีภาวะหยุดหายใจในขณะนอนหลับ

การขาดออกซิเจนขณะนอนหลับคืออะไร

ภาวะขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ หรือภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับ คือภาวะที่ระดับออกซิเจนในเลือดลดลงและระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดเพิ่มขึ้น ซึ่งจะไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก ทำให้เกิดการหดตัวของหลอดเลือดและอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น นำไปสู่ภาวะความดันโลหิตสูง หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคหัวใจขาดเลือด และโรคหลอดเลือดสมอง ความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตและความดันโลหิตสูงจะเพิ่มขึ้นตามจำนวนครั้งที่เกิดภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep Apnea) ต่อชั่วโมง ยิ่งจำนวนครั้งที่เกิดภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับบ่อยขึ้น อัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย

ผู้ที่มีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับอาจไม่ทราบว่าตนเองกำลังนอนหลับไม่สนิท ในความเป็นจริง ผู้ที่มีภาวะนี้อาจยังคงคิดว่าตนเองนอนหลับได้ดีตลอดทั้งคืน

สาเหตุของการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ

ใครๆ ก็สามารถมีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับได้ แม้ว่ามักจะส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุมากกว่าก็ตาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่มีภาวะอ้วน การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับแบบอุดกั้นอาจต้องใช้อุปกรณ์เพื่อเปิดทางเดินหายใจ หรือการผ่าตัดเพื่อนำเนื้อเยื่อออกจากปาก จมูก หรือลำคอ สาเหตุของการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ ได้แก่:

น้ำหนัก: ผู้ที่มีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับมากกว่าครึ่งหนึ่งมีน้ำหนักเกิน ไขมันในทางเดินหายใจส่วนบนอาจขัดขวางการหายใจ อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับไม่ได้มีน้ำหนักเกินทุกคน และในทางกลับกัน คนผอมก็สามารถเป็นโรคนี้ได้เช่นกัน

ขนาดคอ: ขนาดคออาจบ่งชี้ความเสี่ยงของภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ เนื่องจากคอที่หนาอาจทำให้ทางเดินหายใจตีบแคบลง และยังเป็นสัญญาณของภาวะน้ำหนักเกินอีกด้วย เส้นรอบวงคอที่สูงกว่า 17 นิ้ว (43 ซม.) สำหรับผู้ชาย และ 15 นิ้ว (38 ซม.) สำหรับผู้หญิง อาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ

ความดันโลหิตสูง: ภาวะขาดออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับมักเกิดขึ้นบ่อยในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง

การตีบแคบของทางเดินหายใจ: ได้แก่ ต่อมทอนซิลในลำคอหรือคอหอยที่แคบตามธรรมชาติ (ต่อมทอนซิลในช่องจมูก) ซึ่งอาจบวมและปิดกั้นทางเดินหายใจได้

คัดจมูกเรื้อรัง: ภาวะขาดออกซิเจนขณะนอนหลับเป็นเรื่องปกติในผู้ที่มีคัดจมูกตอนกลางคืน และความเสี่ยงต่อภาวะขาดออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าในผู้ที่มีคัดจมูกเรื้อรัง ซึ่งอาจเกิดจากการตีบแคบของทางเดินหายใจ

โรคเบาหวาน: ภาวะขาดออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับพบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคเบาหวานมากกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า

โรคนี้ยังพบได้บ่อยในผู้ใหญ่อายุ 65 ปีขึ้นไปถึง ความเสี่ยงของภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับจะเพิ่มขึ้นหลังหมดประจำเดือน การสูบบุหรี่ยังเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคนี้ถึงสามเท่า

อาการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ

อาการทั่วไปบางประการสำหรับภาวะขาดออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ ได้แก่:

อาการนอนกรน: อาการนี้เป็นสัญญาณที่พบบ่อยในผู้ที่มีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดเนื่องจากการนอนหลับ นอกจากนี้ อาการนอนกรนมักมาพร้อมกับเสียงกรน หอบ และเสียงคล้ายสำลัก

อาการอ่อนล้า: ผู้ที่ขาดออกซิเจนมักรู้สึกเหนื่อยล้า มีปัญหาในการมีสมาธิในการทำงาน มีอาการความจำเสื่อม อารมณ์แปรปรวน และอารมณ์ฉุนเฉียว

อาการง่วงนอนตอนกลางวัน: นี่เป็นหนึ่งในสัญญาณเฉพาะของภาวะขาดออกซิเจนที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ อาการง่วงนอนตอนกลางวันจะลดประสิทธิภาพการทำงานและเพิ่มความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุบนท้องถนนและอุบัติเหตุจากการทำงาน

ปวดหัวเมื่อตื่นนอน: อาการปวดหัวในตอนเช้าเป็นประจำอาจเกิดจากภาวะพร่องออกซิเจนที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ สาเหตุคือการขาดออกซิเจนในสมองในเวลากลางคืน

ผู้ที่มีอาการขาดออกซิเจนเนื่องจากการนอนหลับ หากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที จะทำให้ปอดได้รับอากาศไม่เพียงพอต่อการแลกเปลี่ยนออกซิเจน ส่งผลให้ร่างกายขาดออกซิเจนไปทั้งร่างกาย ส่งผลต่อหลอดเลือดในหัวใจ ปอด ไต ตับอ่อน สมอง… ส่งผลให้เกิดความผิดปกติของระบบเผาผลาญและความดันโลหิตสูง ส่งผลต่อหลอดเลือดในสมอง หัวใจ และทั่วร่างกาย นำไปสู่ความดันโลหิตสูง เสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมอง และอาจถึงขั้นกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมองอุดตัน เลือดออกในสมอง…

ดังนั้น ภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับในระยะยาวอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างรุนแรงและมีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตกะทันหัน ในระยะสั้น ภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับอาจส่งผลกระทบต่อสมาธิในการเรียนหรือการทำงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาจทำให้เกิดภาวะสมาธิสั้นในเด็กและอันตรายขณะขับรถ

การรักษาภาวะขาดออกซิเจนที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ

ระดับเบา: เน้นการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต ลดน้ำหนัก ใช้หมอนกันกรน นอนตะแคง หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ยานอนหลับ และการสูบบุหรี่ นอกจากนี้ยังสามารถใช้สายรัดคางเพื่อดึงขากรรไกรล่างไปข้างหน้า ขยายพื้นที่บริเวณคอหอยและบริเวณหลังโคนลิ้น ซึ่งจะช่วยลดการยุบตัวของบริเวณคอหอย เพื่อป้องกันการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับ

ปานกลาง: ผู้ป่วยบางรายได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด uvulopalatopharyngoplasty (การผ่าตัดเพื่อปรับรูปทรงเพดานปาก คอหอย และลิ้นไก่) หากสาเหตุของภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับคือความผิดปกติในบริเวณหู คอ จมูก ในกรณีเหล่านี้ ผู้ป่วยจะได้รับการตัดต่อมทอนซิล ลิ้นไก่ และเพดานอ่อนเพื่อรักษาอาการผิดปกติดังกล่าว

รุนแรง: เครื่องช่วยหายใจแบบแรงดันบวกต่อเนื่อง (CPAP) พร้อมหน้ากากปิดจมูกหรือปาก จะถูกสั่งจ่ายสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดจากการนอนหลับระดับปานกลางหรือรุนแรง เครื่องนี้จะช่วยเปิดทางเดินหายใจส่วนบนเพื่อป้องกันการยุบตัว ลดอาการง่วงนอนในเวลากลางวันในผู้ป่วยส่วนใหญ่ ช่วยลดความดันโลหิตสูงและภาวะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน